Wielu użytkowników samochodów zadaje sobie często pytanie, czy warto kupować używane części samochodowe? Nieliczni zapewne zastanawiają się, czy zgodnie z prawem takie części można w ogóle montować? Przyjrzyjmy się zatem wspólnie temu ciekawemu problemowi.
Co na to przepisy?
Ustawodawca przewidział sytuacje związane z obrotem częściami używanymi i ponownym montażem takich części do samochodów. Już ponad 10 lat temu wprowadzono w tym zakresie pewne obostrzenia, z których zapewne nieliczni użytkownicy pojazdów ba, czy nawet osoby handlujące częściami, zdają sobie w ogóle sprawę! Kwestię tą reguluje rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 28 września 2005 roku w sprawie wykazu przedmiotów wyposażenia i części wymontowanych z pojazdów, których nie można powtórnie montować. Do tej grupy należą poniższe elementy wyposażenia pojazdów:
- poduszki powietrzne (w tym także fotele samochodowe ze zintegrowanymi poduszkami),
- elementy układu hamulcowego jak klocki, szczęki, przewody hamulcowe,
- pasy bezpieczeństwa (oraz fotele zintegrowane z pasami),
- tłumiki układu wydechowego,
- elementy układu elektrycznego wchodzące w skład systemów bezpieczeństwa (ABS, ESP, TC) oraz immobilisery i transpondery,
- przeguby zawieszenia i układu kierowniczego,
- przewody paliwowe,
- elementy samochodowej instalacji zasilania gazem,
- części eksploatacyjne tj. filtry i ich wkłady, płyny eksploatacyjne (np. hamulcowe, chłodnicze), pióra wycieraczek,
- katalizatory i zawory EGR.
Co na to życie?
Przepisy przepisami ale jak wygląda ich stosowanie w prawdziwych polskich realiach motoryzacyjnych? Cóż, niestety realne życie niewiele ma wspólnego z wyidealizowanymi oczekiwaniami ustawodawcy. Wystarczy wizyta na pierwszym z brzegu portalu ogłoszeniowym w internecie by przekonać się, że zakup jakiejkolwiek części zdemontowanej z auta nie jest problemem. Używana poduszka powietrzna? Pas bezpieczeństwa? Pompa ESP? Proszę bardzo! „Do wyboru, do koloru”. Tym niemniej kupować każdy z tych elementów wolno bezkarnie! Nie można ich tylko zgodnie z prawem montować do pojazdu. Zostawmy jednak te dywagacje i spróbujmy podejść do zagadnienia życiowo i zdroworozsądkowo.
Na pewno nie warto montować do swojego samochodu używanych elementów układu hamulcowego, począwszy od przewodów sztywnych i elastycznych, poprzez pompy, tłoczki hamulcowe, szczęki, cylinderki a skończywszy na klockach. Wyjątkiem są zaciski hamulcowe, które można zamontować używane, jednak pod warunkiem, że uprzednio zostaną sprawdzone i poddane kompleksowej regeneracji! Podobnie rzecz ma się praktycznie ze wszystkimi elementami układu zawieszenia i kierowniczego. Dopuszczalny jest wyłącznie montaż elementów po profesjonalnej regeneracji. Dlaczego przy naprawach układu hamulcowego, kierowniczego i zawieszenia nie powinno się wymieniać części na używane? To przecież proste! Chodzi o elementarne bezpieczeństwo użytkowników samochodu! Ocena stanu używanej części na podstawie wizualnych oględzin jest na tyle niedoskonałą metodą, że naprawdę nie warto ryzykować zdrowia i życia aby zaoszczędzić pieniądze!
Kolejną grupą są płyny eksploatacyjne – tych nie stosujemy używanych ze względów oczywistych. Zalanie silnika przepracowanym olejem czy układu chłodniczego starym płynem chłodzącym zazwyczaj oznacza mniej lub bardziej odroczone w czasie kłopoty. Płyn hamulcowy również obligatoryjnie powinno się wlewać do układu nowy. Przy okazji tej grupy części warto wspomnieć o tłumikach – ustawodawca zabronił ich montażu, ale tak naprawdę przyświecała mu przy tym chyba głównie troska o zdrowie i portfele użytkowników aut
Dyskusyjne jest natomiast montowanie używanych podzespołów elektronicznych czy pirotechnicznych, szczególnie tych związanych z bezpieczeństwem. Teorie mówi jasno – nie montować! Rozsądek zgadza się z teorią. Praktyka obnaża zgoła inną sytuację – samochody stare, samochody młode lecz powypadkowe – w tych autach bardzo często montowane są używane poduszki powietrzne, używane pasy z napinaczami i inne elementy mające wpływ na bezpieczeństwo. W większości przypadków użytkownikom tych aut dopisuje szczęście, zdarzają się jednak nieprzyjemne i niebezpieczne sytuacje np. samoczynnie odpalających poduszek powietrznych. Czasem jest odwrotnie – poduszki nie odpalają podczas wypadku. Trudno jest ocenić sprawność używanego elementu elektronicznego czy pirotechnicznego pochodzącego z nieznanego źródła. Podobnie trudno jest często poprawnie te elementy zamontować w samochodzie – radzą sobie z tym tylko dobrzy fachowcy. Niestety, nowa poduszka powietrzna czy fabrycznie nowy pas bezpieczeństwa, kosztują w Autoryzowanej Stacji Obsługi krocie, a na rynku brak zamienników dla takich elementów. Stąd wielu „handlarzy” czy właścicieli pojazdów, ratuje się elementami używanymi.
Kolejnym dyskusyjnym przypadkiem jest zakup i montaż używanych opon. Teoretycznie możemy ocenić wizualny stan używanej opony przy jej zakupie, pod kątem spękań gumy, głębokości bieżnika czy nierównomiernego zużycia. Teoretycznie, bo tak naprawdę, widzimy tylko to co na zewnątrz, nie wiemy natomiast w jakim stanie jest wewnętrzna konstrukcja opony. Niejednokrotnie zdarza się, że taka używana opona po przejechaniu kilkudziesięciu czy kilkuset kilometrów ulega odkształceniu i nadaje się tylko do wyrzucenia! Skoro prawo nie zabrania nam montażu używanych opon w samochodzie, każdy z nas musi przy takich decyzjach zakupowych kierować się własną intuicją.
Nie należy zapominać o dość szerokiej grupie używanych części samochodowych, których montaż nie wiąże się zazwyczaj z jakimkolwiek ryzykiem. Należą do nich przede wszystkim zewnętrzne elementy oblachowania, szyby, elementy ozdobne, części układu oświetlenia czy elementy wyposażenia wnętrza. Nikt zatem nie zabroni nam kupna i montażu do naszego auta używanego zderzaka lub błotnika. Kupując takie części musimy jedynie zwrócić uwagę na ich jakość i stan, unikając elementów poddawanych wcześniej nieudolnym naprawom. Podobnie rzecz ma się z elementami oświetlenia, tu jednak musimy także zwracać uwagę na to, aby były one zgodne z krajowymi wymogami homologacyjnymi! Bezkarnie możemy także kupować elementy plastikowe wnętrza (z pominięciem poduszek powietrznych) czy szyby.
Co z tego ostatecznie wynika?
Na podstawie powyższych faktów, możemy śmiało przyjąć, że użytkownik pojazdu niewiele zaoszczędzi stosując używane części do typowych napraw mechanicznych, bo użycie elementów używanych pochodzących z demontażu, w przypadku większości z nich jest zabronione przepisami. Jeśli zaś zabronione nie jest, zazwyczaj ich użycie odradza nam zdrowy rozsądek, bo któż kupuje np. używany pasek rozrządu?
Największe „pole do popisu” będziemy za to mieli w przypadku różnego rodzaju napraw pokolizyjnych. Tutaj możemy naprawdę sporo zaoszczędzić, opierając się o używane części przy przeprowadzaniu naprawy.